Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

 

Η οικονομική ευημερία ενός έθνους είναι συνάρτηση της εκμεταλλεύσεως των
πλεονεκτημάτων που διαθέτει,του συντονισμού
ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων,της
μεγιστοποιήσεως της εξαγωγικής
δραστηριότητος,της επιδιώξεως μιας βέλτιστης
δυνατής χωροθετήσεως των επιχειρήσεων,της ορθολογικής διαχειρίσεως του πληθυσμού και
φυσικά της επιλογής εκείνων των αναγκαίων τιμών
συγκεκριμένων μεταβλητών που σχετίζονται με
την κοινωνική ευρυθμία. Οποιαδήποτε μορφή
αποκλίσεως από τις ανωτέρω δραστηριότητες
συνεπάγεται απώλεια δυνητικής οικονομικής ευημερίας,η οποία μεταφράζεται σε χαμηλούς
ρυθμούς οικονομικής μεγεθύνσεως,μη ισόρροπη
διάχυση των ευεργετικών επιπτώσεων της
μεγεθύνσεως αυτής και τελικά επέλευση
υστερήσεως σε όλους τους τομείς της κοινωνικής
σφαίρας που βρίσκονται σε διασύνδεση με την οικονομική λειτουργία.

Προκειμένου να επιλέξουμε το άριστο σύνολο
στρατηγικών για την ελληνική οικονομική
ανάπτυξη,θα πρέπει να προβούμε σε καταγραφή
των πλεονεκτημάτων που διαθέτει η χώρα μας και
να διερευνήσουμε στο κατά πόσο αυτά είναι εφικτό να μετασχηματιστούν σε χρηματικές ροές θετικού
προσήμου.Η Ελλάδα είναι μια χώρα κυριολεκτικά
προικισμένη από τη Φύση.Διαθέτει γεωγραφική
τοποθεσία που τη συνδέει με τρείς
ηπείρους,περιβάλλεται από θάλασσα,διαθέτει
εύκρατο κλίμα,είναι εκτεθειμένη στον Ήλιο όλο το χρόνο,διαθέτει υπέδαφος πλούσιο σε κοιτάσματα
υδρογονανθράκων και λοιπών
μεταλλευμάτων,έχει περιοχές που μπορούν να
αξιοποιηθούν γεωργικώς και βιομηχανικώς,έχει
σχετικά μικρό πληθυσμό,διαθέτει πολυάριθμα
νησιά και επίσης είναι η χώρα που γέννησε τον μέγιστο πολιτισμό που γνώρισε ποτέ η
ανθρωπότητα.Είναι ένα εύλογο ερώτημα γιατί μια
χώρα με τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά
αποτελεί τον ουραγό των οικονομικών εξελίξεων
και είναι βυθισμένη στη σήψη,το τέλμα και την
παρακμή.Ωστόσο,σκοπός του παρόντος άρθρου δεν είναι η αναζήτηση αυτών των
απαντήσεων,αλλά το τι θα πρέπει να γίνει
προκειμένου η χώρα μας να αποκτήσει οικονομική
ανάκαμψη και εθνική αξιοπρέπεια.

Αρχικά,η ελληνική οικονομία παρουσιάζει
χαμηλούς ρυθμούς μεγεθύνσεως,οι οποίοι πολλές φορές έχουν εμφανίσει και αρνητική τιμή,διότι έχει
απαξιωθεί ο βιομηχανικός τομέας.Είναι
γνωστόν,ότι ο βιομηχανικός τομέας είναι πιο
παραγωγικός σε σχέση με τους άλλους τομείς της
οικονομίας.Αυτό συμβαίνει διότι στη βιομηχανική
παραγωγή αναπτύσσονται οι οικονομίες κλίμακος κατά τις οποίες εμφανίζεται πτώση του μέσου
κόστους καθώς διευρύνεται η παραγωγή.Επίσης,ο
βιομηχανικός τομέας μπορεί να δημιουργήσει
εκείνες τις συνθήκες που θα διαμορφώσουν και
άλλου είδους οικονομιών,όπως είναι οι οικονομίες
συγκεντρώσεως,εντοπιότητος,σκοπού και άλλες,οι οποίες επιτρέπουν την μεγιστοποίηση των
οικονομικών ροών εντός της χώρας αλλά και
μεταξύ των περιφερειών.Ο βιομηχανικός
τομέας,επίσης,είναι ο τομέας ο οποίος εμφανίζει το
πιο υψηλό οριακό προϊόν εργασίας σε
αντιδιαστολή με τους άλλους παραγωγικούς τομείς ενώ παράλληλα παρέχει τη δυνατότητα για
υποκατάσταση των παραγωγικών συντελεστών
ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Ακόμη,ο
βιομηχανικός τομέας ενισχύει σε σημαντικό βαθμό
την εξαγωγική δραστηριότητα,αυξάνει την αξία και
τον όγκο των καθαρών εξαγωγών επιτρέποντας τον ευχερέστερο σχηματισμό εμπορικών
πλεονασμάτων και επίσης συντελεί θετικά στο
ρυθμό αυξήσεως της γνώσεως μιας και η εκτέλεσή
του προϋποθέτει επένδυση κεφαλαίων σε
έρευνα.Ωστόσο,πολλοί αντιτάσσουν το ανυπόστατο
επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα δε μπορεί να αναπτύξει βιομηχανική δραστηριότητα
διότι δε διαθέτει το συγκριτικό πλεονέκτημα.

Στο
σημείο αυτό είναι σκόπιμο να σημειώσουμε ότι μια
χώρα μπορεί να αναπτύξει βιομηχανική
δραστηριότητα με δυο τρόπους.

Ο πρώτος τρόπος
αφορά στη βιομηχανική συμμετοχή της χώρας σε ένα στάδιο του κύκλου ζωής ενός βιομηχανικού
προϊόντος.Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι η χώρα
παράγει τμήμα ενός βιομηχανικού προϊόντος του
οποίου η τεχνολογία ανήκει σε χώρα του
εξωτερικού.Καθώς όμως εξειδικεύεται στην
τμηματοποιημένη παραγωγή,ύστερα από την πάροδο ενός συγκεκριμένου χρονικού
διαστήματος το οποίο εξαρτάται από την
τεχνολογία και το είδος του προϊόντος,τελικά
υιοθετεί ολόκληρη την τεχνολογία.Με την τεχνική
αυτή η χώρα δεν παράγει καινοτομία σε πρώτη
φάση,αλλά παράγει τμήμα βιομηχανικού προϊόντος,το οποίο συντελεί στην αύξηση της
απασχολήσεως αλλά και της εισροής
τεχνολογικών πόρων.Μακροπρόθεσμα,η
εισαγόμενη τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει βάση
στην οποία θα αναπτυχθεί μια νέα
τεχνολογία,οπότε η χώρα θα αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα.Η Ελλάδα μπορεί να
προσανατολιστεί προς αυτή την κατεύθυνση
παραχωρώντας κατάλληλα κίνητρα
προσελκύσεως πολυεθνικών επιχειρήσεων του
εξωτερικού,όπως χαμηλούς φορολογικούς
συντελεστές,επιδοτήσεις,χαμηλά επιτόκια,άδειες και παράκαμψη της γραφειοκρατικής
δυσλειτουργίας.

Ο δεύτερος τρόπος αφορά στη
βιομηχανική παραγωγή καινοτομικών
προϊόντων,ως άμεση συνέπεια της επενδύσεως
κεφαλαίων στην έρευνα.Η Ελλάδα μπορεί να
εξειδικευτεί και προς αυτή την κατεύθυνση και να παραγάγει τεχνολογικά εξελιγμένα προϊόντα μιας
και μια στοιχειώδης έρευνα μπορεί να αποφέρει
πολύ υψηλά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.Είναι
άξιο μνείας ότι η εμπορική εκμετάλλευση των
ευερεσιτεχνιών Ελλήνων φοιτητών και
επιστημόνων μπορεί να δημιουργήσει μια αξιόλογη βιομηχανική δραστηριότητα με συνολική αξία
εξαγωγών πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ.
Παράλληλα με την εξέλιξη του βιομηχανικού
τομέα,μπορεί να λειτουργήσει ένα πλήθος
συμπληρωματικών δραστηριοτήτων,το οποίο θα
δημιουργήσει υψηλή προστιθέμενη αξία και διευκόλυνση της λειτουργίας του.Ειδικότερα,ο
βιομηχανικός τομέας βρίσκεται σε διαρκή
αλληλεξάρτηση με την γεωργική παραγωγή και
αυτό διότι τμήμα του γεωργικού πλεονάσματος
που δεν προορίζεται για εξαγωγή μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του εργατικού δυναμικού που
απασχολείται στον βιομηχανικό τομέα.

Στο πλαίσιο
αυτό παράγονται συνθήκες βελτιώσεως της
γεωργικής παραγωγής,αν και αυτή είναι
πεπερασμένη λόγω ταχείας μεταδόσεως των
τεχνολογικών βελτιώσεων εξ 'αιτίας της υπάρξεως μεγάλου αριθμού διαμεσολαβητών και
ανεξάρτητων μικροπαραγωγών.Πέραν της
αναπτύξεως της γεωργίας,η εξέλιξη του
βιομηχανικού τομέα απαιτεί τη δημιουργία
τεχνοπόλων,δηλαδή περιοχών με συγκεκριμένα
γεωγραφικά όρια όπου πραγματοποιείται γειτνίαση βιομηχανικών πάρκων με ερευνητικά
ιδρύματα και αν είναι εφικτό με υποδοχείς
φορτοεκφορτώσεως εμπορευμάτων.Με τον τρόπο
αυτό επιτυγχάνεται μεγιστοποίηση των
οικονομικών ροών,άριστη κινητικότητα
πληροφοριών,μείωση του κόστους παραγωγής αλλά και όξυνση του ανταγωνισμού λόγω της
καταβολής έργου από τις επιχειρήσεις να
βελτιωθούν έναντι των άλλων.Συνεπώς,η ανάπτυξη
του βιομηχανικού τομέα,επειδή απαιτεί τη
συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων,θα οδηγήσει
στην αναγκαστική βελτίωση του εκπαιδευτικού επιπέδου αλλά και στην ανταλλαγή φοιτητών,η
οποία συνεπάγεται επιπρόσθετες χρηματικές ροές
αλλά και ισχυροποίηση της χώρας ως πόλος
έλξεως διεθνών μετακινήσεων.

Εν
κατακλείδι,συνάγουμε το συμπέρασμα ότι η
Ελλάδα μπορεί να αναπτύξει βιομηχανικό τομέα και μάλιστα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό.
Πέραν της αναγκαίας εκβιομηχανίσεως της
χώρας,μπορούν να επέλθουν διαρθρωτικές
μεταβολές στην διαχείριση των ενεργών τομέων
της οικονομίας.Η Ελλάδα διαθέτει τη μεγαλύτερη
συμμετοχή στην παγκόσμια ναυτιλία,σε ποσοστό που υπερβαίνει το 30%.Αυτό αποτελεί μερικό
μονοπωλιακό πλεονέκτημα,το οποίο δυστυχώς
δεν χρησιμοποιείται στο έπακρον.Ειδικότερα,οι
περισσότερες ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις
είναι εγκατεστημένες στο εξωτερικό προκειμένου
να απολαμβάνουν χαμηλής φορολογίας και να αντλούν έσοδα από τις διεθνείς
χρηματαγορές.Προτείνεται δραστική μείωση των
φορολογικών συντελεστών για τις ναυτιλιακές
επιχειρήσεις και παροχή ειδικών κινήτρων
προκειμένου αυτές να επαναπατριστούν.Μια τέτοια
παρέμβαση θα αυξήσει σημαντικά το βαθμό ισχύος της ελληνικής οικονομίας και θα επιδράσει θετικά
και επεκτατικά στις συναλλαγματικές
ροές.Παράλληλα,μπορούν να τεθούν σε λειτουργία
και τα ελληνικά ναυπηγεία,όπως επίσης και να
πυροδοτηθεί έναρξη σε διαδικασίες
ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού του λιμένος Πειραιώς,ο οποίος αποτελεί το καλύτερο λιμάνι της
Μεσογείου και ένα από τα καλύτερα στον
κόσμο.Συνεπώς,ο επαναπατρισμός των
ναυτιλιακών επιχειρήσεων μπορεί να συνδεθεί με
μια αναπτυξιακή και βιομηχανική ανασυγκρότηση
καθώς και με τη μετατροπή της χώρας σε κόμβο διεθνών μεταφορών,μιας και η θέση της είναι
τέτοια που διασυνδέει τρείς ηπείρους.Όλα τα
ανωτέρω ισοδυναμούν με κατακόρυφη αύξηση
των κρατικών εσόδων και της επιχειρηματικής
κερδοφορίας,της επεκτάσεως των επενδύσεων και
της περιστολής της ανεργίας. Ωστόσο,οι προαναφερθείσες λύσεις είναι απλά μια
απλή αναθέρμανση της ελληνικής οικονομίας.

Είναι
μείζονος σημασίας η χώρα να προβεί σε άμεση
αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών της
πόρων.Το ζήτημα των υδρογονανθράκων είναι το
πλέον φλέγον.Διάφορες φερέγγυες επιστημονικές έρευνες κρίνουν ότι η Ελλάδα διαθέτει μεγάλα
κοιτάσματα πετρελαίου,τα οποία συνολικά
ενδέχεται να υπερβαίνουν τα 200 δισεκατομμύρια
βαρέλια,ποσότητα η οποία αρκεί για να καλύψει τις
ενεργειακές ανάγκες ολόκληρης της Γης για τα
επόμενα 22 χρόνια περίπου.Παρατηρούμε,ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να μετατραπεί σε σημαντική
πετρελαιοπαραγωγό χώρα.Φυσικά,η Ελλάδα δε
διαθέτει μόνον πετρέλαιο,αλλά και φυσικό
αέριο,όπως και χρυσό,λιγνίτη και πολλά άλλα
μεταλλεύματα.Το ζήτημα της διαχειρίσεως του
πετρελαίου είναι πολύπλοκο μιας και εμπλέκονται διεθνή συμφέροντα και επομένως,δυστυχώς,η
χώρα μας δε μπορεί να λειτουργήσει
ανεξάρητα.Ωστόσο,εφαρμόζοντας μια κατάλληλη
διαπραγματευτική πολιτική,θα μπορούσε να
προβεί άμεσα σε εξόρυξη,διύλιση και διακομιδή
πετρελαίου έστω και με εισαγόμενη τεχνολογία και με ποσοστό συνδιαχειρίσεως περίπου στο 40%.Μια
τέτοια ενέργεια θα αυξήσει σημαντικά τα κρατικά
έσοδα,θα μειώσει την ανεργία,θα επιδράσει
ευνοϊκά στην οικονομική θέση της χώρας στο
διεθνές οικονομικό περιβάλλον και θα μειώσει το
βαθμό νομισματικής αβεβαιότητος.Επίσης,θα την καταστήσει ηγέτιδα δύναμη απέναντι στα υπόλοιπα
κράτη-μέλη της Ευρωζώνης.Θα πρέπει να
σημειώσουμε όμως ότι η εκμετάλλευση των
υδρογονανθράκων δεν αποτελεί τη μοναδική λύση
στο ενεργειακό πρόβλημα της χώρας μολονότι θα
ελαχιστοποιούσε το κόστος εισαγωγής καυσίμων και κυριολεκτικά δίνοντας ώθηση ανάσας στο
ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Η Ελλάδα
διαθέτει άφθονο νερό,αέρα και Ήλιο.Όλα αυτά
συνεπάγονται την εγκατάσταση επιχειρήσεων
παροχής εναλλακτικών μορφών ενέργειας,οι
οποίες είναι φιλικές ως προς το περιβάλλον και αρκετά φθηνότερες στη χρήση.Ένας ενεργειακός
εκσυγχρονισμός θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμος διότι
θα μείωνε το κόστος των ζημιογόνων
επιχειρήσεων ενέργειας κρατικής ωφέλειας.

Ένας άλλος τομέας στον οποίο ήδη η Ελλάδα κρατά
τα σκήπτρα,ωστόσο τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αξιοσημείωτη ύφεση,είναι ο
τουρισμός.Αυτό είναι επίπτωση της διεθνούς
οικονομικής κρίσεως και των συνθηκών υψηλής
χρηματοοικονομικής αβεβαιότητος,αλλά και των
εσωτερικών χειρισμών των φορέων του
τουρισμού.Συμπτώματα παθογένειας είναι η έλλειψη συντονισμού,η αισχροκέρδεια και πολλά
άλλα τα οποία αφήνουν αρνητικές εντυπώσεις στον
εισερχόμενο τουρισμό.Επίσης,ο ελληνικός
τουρισμός δεν κινείται στο άριστο δυνατό μέγεθός
του και αυτό διότι παραμένουν αναξιοποίητες
περιοχές εξωπραγματικού κάλλους,οι οποίες θα μπορούσαν να αυξήσουν τόσο τις τουριστικές
επισκέψεις όσο και τα συνολικά έσοδα.Η εφαρμογή
στρατηγικών με σκοπό την τουριστική
αναδιάρθρωση της χώρας θα επιδρούσαν
σημαντικά στην αναστροφή της κάμψεως που
παρουσιάζει ο κλάδος αλλά και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητος του στο διεθνές περιβάλλον.
Στον αντίποδα της οικονομικής αναπτύξεως και
στην επίτευξη υψηλών ρυθμών μεγεθύνσεως
βρίσκεται ο υπερμεγέθης και δυσλειτουργικός
γραφειοκρατικός μηχανισμός της Ελλάδος,ο
οποίος στρεβλώνει την ιδιωτική πρωτοβουλία και επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.Στα
πλαίσια της οικονομικής ανασυγκρότησης της
χώρας είναι πολύ σημαντικό να γίνουν
παρεμβάσεις για τη συρρίκνωση του δημοσίου
τομέα,προκειμένου να μειωθούν οι δημόσιες
δαπάνες και να απελευθερωθεί εργατικό δυναμικό που θα στελεχώσει το βιομηχανικό τομέα αλλά και
τους συμπληρωματικούς κλάδους που θα
αναπτυχθούν.

Η δημοσιονομική εξυγίανση επίσης,
προϋποθέτει εφαρμογή κατάλληλων μηχανισμών
ελέγχου κατά της διαφθοράς,της αποδοτικότητος
των εργαζομένων αλλά και ηλεκτρονική μηχανογράφηση όλων των
υπηρεσιών,προκειμένου να συμπιεστεί ακόμη
περισσότερο το συνολικό κόστος λειτουργίας του.
Ολοκληρώνοντας,υπάρχουν πολλές λύσεις για
κάθε ασθενικό τομέα της ελληνικής οικονομίας,οι
οποίες αν εφαρμοστούν με ευλάβεια μπορούν να επιφέρουν σημαντικά αποτελέσματα και να
μετατρέψουν την χώρα μας σε μια υπολογίσιμη
οικονομική δύναμη.

Οι ανωτέρω προτάσεις είναι
ενδεικτικές και αφορούν μια συγκεκριμένη
κατεύθυνση προς την οποία θα πρέπει να
δρομολογηθεί η ελληνική οικονομία.Η αποτελεσματικότητα των στρατηγικών αυτών
απαιτεί και τη διευθέτηση και των υπολοίπων
προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα μας,όπως
είναι η λαθρομετανάστευση,η ανεπαρκής
εκπαίδευση,το ελλιπέστατο σύστημα δημόσιας
υγείας,η παραγωγή μηδενικών πολιτιστικών προϊόντων,η αυξημένη επιρροή των εργατικών
συνδικάτων και άλλα.

Πρέπει να καταστεί σαφές ότι
η οικονομική ανάπτυξη είναι μια ευρεία έννοια,η
οποία δεν αναφέρεται απλά στη διόγκωση του ΑΕΠ
αλλά περιλαμβάνει και ένα πλήθος μεταβλητών
κοινωνικής διαστάσεως,οι οποίες αν δεν επιλεγούν σωστά είναι πιθανό να έχουμε εξανέμιση των
θετικών αποτελεσμάτων των
επενδύσεων.Επομένως,κάθε δραστηριότητα που
αποσκοπεί στην ενίσχυση της ελληνικής
οικονομίας θα πρέπει να τηρεί αυστηρώς
καθορισμένες προδιαγραφές και να βρίσκεται σε διαρκή εναρμόνιση με τις υπόλοιπες.
Μάριος
Μπρούσκος-Στυλιανόπουλος